JAKARTA, INDONESIAN - Ua kipa aku ʻo Pelekikena Susilo Bambang Yudhoyono i ka Pōʻakahi i kahi pōʻino i hoʻokumu ʻia e kahi lua pele nui i hoʻopiʻi ʻia i ka ʻeli kinoea a ʻōlelo ʻia hiki ke hoʻohuli ʻia i wahi mākaʻikaʻi.
Ua ʻai ka lepo i ka ʻāina a me nā hale ma ka moku Sidoarjo o East Java mai Mei 2006, e hoʻoweliweli ana i ka nui o nā kānaka he 100,000 a ua hoʻopōʻino ʻia he $4.9 biliona (S$6.86 biliona), ua manaʻo kahi loea Australia. Ua kanu ʻo ia i nā kauhale 12, ua pepehi i nā kānaka he 13, ua hoʻoneʻe ʻia ma mua o 42,000 a holoi i 800 mau ʻeka (1,977 ʻeka) o ka mahiʻai a me ka ʻāina ʻoihana.
Ma kahi mākaʻikaʻi ʻole i ka wahi, ua ʻae ʻo Mr Yudhoyono i ka huhū o ke kaiāulu no ka lohi ʻana i ka uku uku akā ua hoʻohiki ʻo ia e lilo ka pōʻino i manawa kūpono.
'Me ka hoʻolālā maikaʻi a me nā manaʻo maikaʻi, hiki iā mākou ke hoʻololi i kēia wahi i mea pono no ke kaiāulu, inā he wahi mākaʻikaʻi honua, lawaiʻa a i ʻole nā hana lehulehu,' wahi āna. 'Inā mālama maika'i 'ia, paulele ko'u mana'o he wahi u'i kēia a e lawe mai i ka maika'i i ke kaiāulu. Pono mākou e noʻonoʻo i kahi hopena lōʻihi a me ka hoʻomohala ʻana o ka ʻāpana no ka pono o ke kaiāulu nui.'
ʻAʻole ʻo ia i wehewehe inā e hoʻomau ka mea hoʻokipa hoʻokipa honua i ka laina kūhelu i hoʻokumu ʻia ka lua pele e kahi ōlaʻi liʻiliʻi ma Yogyakarta, 280 mau mile (174 mau mile) ka mamao.
Ua hōʻike ʻia nā mea ʻepekema kūʻokoʻa ma mua o kēia makahiki i nā hōʻike hou e hoʻopiʻi ʻia nā mea hoʻoheheʻe kinoea no ke kahe ʻana o ka lepo e hoʻomau nei e hoʻopau i nā ola. I loko o kahi pepa i paʻi ʻia e ka puke pai ʻo Marine and Petroleum Geology i Pepeluali, ua ʻōlelo ʻia kahi hui i alakaʻi ʻia e nā loea mai ke Kulanui ʻo Durham o Britain i kahi hana hoʻoheheʻe kinoea kokoke. ʻO ka hui e ʻimi ʻia ana no ka pōʻino, ʻo Lapindo Brantas, i pane mai i loko o ka puke moʻolelo hoʻokahi i hoʻokuʻu ʻia ka lua pele i ke ōlaʻi i ka ʻimi ʻana o kāna mau wili kinoea no ke kinoea kokoke.
