I ka hooikaika ana e hooikaika i ka pale no na pono kanaka a puni ka honua, ua hoopuka kekahi kanaka akamai kuokoa o na Aupuni Hui i keia la i na alakai e hoakaka ana i ko lakou mau pono e like me ka mea i kakauia ma ka olelo kukala a UN no ka pono o ka poe e pale ana i na pono kanaka o kekahi.
"ʻOiai ka hoʻoikaika ʻana e hoʻokō i ka ʻōlelo hoʻolaha, ke hoʻomau nei ka poʻe pale pono kanaka i nā hewa he nui," wahi a Margaret Sekaggya, ka UN Special Rapporteur e pili ana i ke kūlana o nā mea pale pono kanaka, i ka wā i hoʻolaha ai ʻo ia i ka palapala 100-ʻaoʻao i kapa ʻia ʻo "Commentary to the Declaration on ʻO nā mea pale pono kanaka.
"Ke manaʻolana nei au e kōkua kēia alakaʻi koʻikoʻi i ka hoʻomohala ʻana i kahi ʻano palekana a ʻoi aku ka maikaʻi o ka poʻe pale e hiki ai ke hoʻokō i kā lākou hana," wahi āna.
Hōʻike ka palapala i nā kuleana i hāʻawi ʻia ma ka ʻōlelo hoʻolaha, ma muli o ka ʻike i loaʻa a me nā hōʻike i hana ʻia e nā Luna Hoʻolaha Kūikawā ʻelua e pili ana i ke kūlana o nā mea pale pono kanaka, ʻo Hina Jilani (2000-2008) a me Ms. Sekaggya (mai 2008).
>Mai nā kuleana i ka palekana a me ke kūʻokoʻa o ka manaʻo a me ka ʻōlelo, i nā kuleana e kamaʻilio me nā hui honua a me ke komo ʻana i ke kālā, ʻike ka ʻōlelo i nā mea e pili ana i kēlā mau kuleana a me nā mea e pono ai e hōʻoia i ka hoʻokō ʻana.
Hoʻopuka pū ʻo ia i nā kapu a me nā hana ʻino i ʻike ʻia e ka poʻe pale, a hāʻawi i nā ʻōlelo aʻoaʻo e maʻalahi i ka hoʻokō ʻana o nā ʻāina i kēlā me kēia kuleana.
"Ma mua o 12 mau makahiki ma hope o kona hoʻokomo ʻia ʻana, ʻo ka ʻōlelo hoʻolaha e pili ana i nā mea pale pono kanaka he mea hana i ʻike ʻole ʻia a makemake wau e kūkulu i nā hana e hoʻonui i ka ʻike e pili ana iā ia a me ke kuleana koʻikoʻi o nā mea pale pono kanaka," Ms. Sekaggya i ʻōlelo ai.
"Ke hāʻawi nei kēia alakaʻi koʻikoʻi i kahi palapala kuhikuhi piha no ka poʻe nūpepa e uhi ana i ke kūlana o nā mea pale pono kanaka i ko lākou mau ʻāina, ko lākou mau ʻāina a me ka honua," wahi āna.
