Pau ka manaʻolana o ka poʻe lawelawe mākaʻikaʻi ʻo Tanzania

Ke nalowale nei ka manaʻolana o ka poʻe mākaʻikaʻi ma Tanzania no ka lohi ʻana o ke aupuni e hoʻokō i ka hoʻokuʻu ʻana i ke dute lawe mai ma luna o nā kaʻa mākaʻikaʻi i ka wā e hele ana ka uaki i ka hoʻomaka ʻana o ke kau mākaʻikaʻi kiʻekiʻe.

I ka wā hoʻolālā kālā 2018/19, ua hoʻololi ʻo Parliament i ka papa ʻelima o ka East African Community Customs Management Act 2004 i mea e hāʻawi ai i ka hoʻokuʻu dute lawe mai ma nā ʻano kaʻa kaʻa no ka lawe ʻana i nā mākaʻikaʻi.

Ua kiʻekiʻe nā manaʻo e hoʻomaka ana nā mea hoʻokele kaʻaahi laikini, mai Iulai 1, 2018, e lawe mai i nā kaʻa kaʻa, nā kaʻa mākaʻikaʻi, a me nā kaʻa kaʻa ma uka me ka uku ʻole, ma ke ʻano he hana koʻikoʻi e hoʻoikaika i ka ulu ʻana o ka ʻoihana mākaʻikaʻi.

ʻO ka mākaʻikaʻi kahi ʻāpana koʻikoʻi o ka hoʻokele waiwai no ka mea ʻo ia ka ʻāina ʻoi aku ka nui o ka loaʻa kālā kālā ʻē aʻe i ʻoi aku ma mua o $2 biliona i kēlā me kēia makahiki, e like me ka 17 pakeneka o ka GPD aupuni, hōʻike ʻia ka ʻikepili kūhelu.

Akā ma kahi kokoke i 6 mau mahina ma hope mai, ua lilo ka hoʻokuʻu ʻia he ʻōlelo hoʻohiki ʻole, ʻoiai ke kauo nei ke aupuni i kona mau wāwae, e koi ana i ka Tanzania Association of Tour Operators (TATO) e ʻimi i ka wehewehe.

ʻO ka Luna Nui o TATO, ʻo Mr. Sirili Akko, i kākau i kahi leka i ke Kuhina Waiwai, me ka hoʻopaʻapaʻa ʻana e hoʻopiʻi nei kekahi mau mea hoʻokele huakaʻi no ka hoʻokau ʻia ʻana o nā dute lawe mai a ua paʻa kekahi o kā lākou mau kaʻa ma nā awa no ka hoʻopaʻapaʻa ʻana i ke dute lawe mai.

"Mai kēia kumu i hoʻoholo ai ʻo TATO e kākau iā ʻoe, e ʻimi ana i ka wehewehe ʻana i kēia pilikia. ʻO ia hoʻi, ʻaʻole i hoʻokō ʻia ka hoʻokuʻu ʻia?” Heluhelu hapa ka palapala i kakauinoaia e Mr. Akko.

Ua ʻōlelo ka luna hoʻomalu o ka hui me nā lālā 300 a puni ka ʻāina, ʻo Mr. Wilbard Chambulo, ua hopu ʻia kona mau lālā i ka hopu-22 ma hope o ka hoʻolei ʻana i kekahi mau kaʻa kahiko, me ka manaʻo e lawe mai i nā dute-free i mākaukau no ka lawe ʻana i nā mākaʻikaʻi i loko. ke kau kiʻekiʻe e hiki mai ana e hoʻomaka i ka waena o Kekemapa 2018.

"ʻO ka hapa nui o mākou ua paʻa i ka noho ʻana o ke aupuni i ka hoʻokuʻu ʻana i ke dute import. Makemake wale mākou i kahi huaʻōlelo mai ke aupuni inā he wahaheʻe a ʻoiaʻiʻo paha ka hoʻokō, "i wehewehe ʻo Mr. Chambulo.

Manaʻo ʻo TATO ʻo ka manaʻo noʻonoʻo maikaʻi ʻo ka haʻalele ʻana i ke dute lawe mai ma nā ʻano kaʻa mākaʻikaʻi i hānau ʻia ma muli o ka hoihoi o ke aupuni pae ʻelima e hoʻoulu i ka ulu ʻana o ka ʻoihana mākaʻikaʻi.

I ka manaʻo ʻana i ka hoʻokuʻu ʻana i ke dute lawe mai ma nā kaʻa mākaʻikaʻi like ʻole i ka 2018/19 National Budget ma ka Hale Paʻi, ua ʻōlelo ke Kuhina Waiwai, ʻo Dr.

"Ke manaʻo nei au e hoʻololi i ka papa ʻelima o ka East African Community Customs Management Act 2004, e hāʻawi i ka hoʻokuʻu ʻana i ke dute lawe mai ma nā ʻano kaʻa kaʻa like ʻole no ka lawe ʻana i nā mākaʻikaʻi," wahi a Kauka Mpango i mua o ka National Assembly ma ke kapikala o ka ʻāina, ʻo Dodoma.

Ua ʻōlelo ʻo ia ʻo ka pahuhopu o ke ana ʻo ia ka hoʻolaha ʻana i nā hoʻopukapuka kālā ma ka ʻoihana mākaʻikaʻi, hoʻomaikaʻi i nā lawelawe, hana i ka hana, a hoʻonui i ka loaʻa kālā o ke aupuni.

Ua ʻōlelo ke poʻo o ka TATO, ua hoʻoneʻe ʻia nā lālā o ka hui i ka manaʻo o ka mokuʻāina e ʻoki i ke dute lawe mai, me ka hōʻoia ʻana he mea ʻoluʻolu ka hoʻokuʻu ʻana i ka ʻauhau no ka mea e hoʻopakele iā lākou he $9,727 no kēlā me kēia kaʻa mākaʻikaʻi i lawe ʻia mai.

"E noʻonoʻo ma mua o kēia hoʻomaha, ua hoʻohana kekahi mau mea mākaʻikaʻi i ka lawe ʻana mai i 100 mau kaʻa hou i ka wā e hele ai a uku ʻia he $972,700 ma ke dute lawe wale. I kēia manawa, e hoʻokomo ʻia kēia kālā e hoʻonui i kahi ʻoihana i ka manaʻo e hana hou i nā hana a me nā loaʻa kālā, "wahi a Mr. Chambulo.

Ua hoʻomaopopo ʻia ua hakakā mau ʻo TATO no ka ʻōlelo hoʻohiki e hoʻokō ʻia. I ka ʻae ʻana o ka ʻaha i ka hoʻokuʻu ʻia, ua mahalo nā lālā o TATO i ka noʻonoʻo ʻana o ke aupuni i kā lākou ʻōhumu ʻana, me ka ʻōlelo ʻana i ka neʻe ʻana he kuʻikahi lanakila-lanakila.

Hōʻike nā moʻolelo i loaʻa e pili ana nā mea huakaʻi ma Tanzania i nā ʻauhau ʻokoʻa 37, me ka hoʻopaʻa inoa ʻoihana, nā uku komo, nā uku no nā laikini hoʻoponopono, nā ʻauhau kālā, a me nā dute makahiki no kēlā me kēia kaʻa mākaʻikaʻi.

Ua hoʻopaʻapaʻa ka luna o ka TATO ʻaʻole wale ka hihia o ka hoʻopaʻapaʻa ʻana i ka uku ʻana i nā ʻauhau lehulehu a loaʻa ka loaʻa kālā, akā ʻo ke ʻano a me ka manawa i hoʻohana ʻia i ka mālama ʻana i nā ʻauhau paʻakikī.

"Pono ka poʻe mākaʻikaʻi i nā ʻauhau e hōʻoluʻolu i ka hoʻokō ʻana, no ka mea, ʻoi aku ka kiʻekiʻe o ke kumukūʻai o ka hoʻokō ʻana a no laila ke keʻakeʻa nei i ka hoʻokō manawaleʻa," wehewehe ʻo Mr. Chambulo.

ʻOiaʻiʻo, ʻo kahi noiʻi ma ka ʻoihana mākaʻikaʻi Tanzanian e hōʻike ana i nā kaumaha hoʻokele o ka hoʻopau ʻana i nā ʻauhau laikini a me nā pepa levy e kau i ke kumukūʻai koʻikoʻi ma nā ʻoihana e pili ana i ka manawa a me ke kālā.

ʻO kahi mea hoʻokele huakaʻi, no ka laʻana, hoʻopau ma mua o 4 mau mahina ma ka hoʻopiha ʻana i nā pepa hoʻoponopono. Hoʻopau ka ʻauhau a me ka palapala laikini i kāna mau hola 745 i kēlā me kēia makahiki.

ʻO ka hōʻike hui a ka Tanzania Confederation of Tourism (TCT) a me BEST-Dialogue e hōʻike ana he awelika ka uku makahiki no nā limahana e hoʻokō ai i nā palapala hoʻoponopono no kēlā me kēia mea mākaʻikaʻi kūloko e kū ana ma Tsh 2.9 miliona ($1,300) i kēlā me kēia makahiki.

Manaʻo ʻia ʻo Tanzania e noho ana ma luna o 1,000 mau hui huakaʻi, akā hōʻike ʻia nā ʻikepili kūhelu he liʻiliʻi ma kahi o 330 mau ʻoihana kūhelu e hoʻokō nei i ke aupuni ʻauhau, ʻo ia paha ma muli o ka paʻakikī o ka hoʻokō.

ʻO ia ke ʻano he 670 mau ʻoihana huakaʻi pōkole e hana ana ma Tanzania. Ke hele nei ma ka uku laikini makahiki o $2,000, ʻo ia hoʻi, nalowale ka Waihona $1.34 miliona i kēlā me kēia makahiki.

Eia naʻe, ua hoʻohiki pū ke Kuhina Waiwai ma o ka haʻiʻōlelo kālā e hoʻolauna ke aupuni i kahi ʻōnaehana uku hoʻokahi e hiki ai i nā ʻoihana ke uku i nā ʻauhau āpau ma lalo o ka hale hoʻokahi i mea e hāʻawi iā lākou i ka hoʻokō ʻauhau me ka pilikia ʻole.

Ua kāpae ʻo Kauka Mpango i nā uku like ʻole ma lalo o Occupational, Safety and Health Authority (OSHA) e like me nā mea i kau ʻia ma nā palapala noi no ka hoʻopaʻa inoa ʻana i nā wahi hana, nā ʻauhau, nā uku e pili ana i ke ahi a me nā lako hoʻopakele, ka laikini hoʻokō, a me nā uku kūkākūkā o Tsh 500,000 ($222) a me 450,000 ($200).

"E hoʻomau ke aupuni i ka nānā ʻana i nā ʻauhau like ʻole a me nā uku i kau ʻia e nā hui parastatal a me nā keʻena me ka manaʻo e hoʻomaikaʻi i ka ʻoihana a me ka hoʻopukapuka kālā," i ʻōlelo ai ke Kuhina i ka Parliament.