UGANDA (eTN) - I kēia pule ua hoʻolauleʻa ka honua i ka International Forest Day a, manaʻo wau he ʻoiaʻiʻo ka hana, manaʻo wau ua kūpono ka manawa e hoʻolaʻa i kekahi mau manaʻo i nā ululāʻau o ko mākou ʻāina. Ma Kenya, noʻonoʻo ka poʻe kālai'āina i nā makahiki 5 i hala iho nei pehea e hoʻihoʻi ai i ka nahele ʻo Mau, a me nā mea ʻē aʻe, i kā lākou mau hana koʻikoʻi ma ke ʻano he hale kiaʻi wai. Ma Tanzania, ʻoi aku ka nui o ka pilikia ma mua o ka hoʻopaʻa ʻana i ke kānāwai ma mua o ka poaching, a ʻaʻole ia i ka mana e like me ia, a ʻo ka hopu ʻia ʻana o kahi kaʻaahi ukana i ka pule i hala i hoʻopiha ʻia me nā lāʻau i hoʻopaʻa ʻole ʻia me ke kānāwai e hōʻike ana i ka hohonu o ka hui ʻana, ke hiki i nā kaʻaahi holoʻokoʻa. e hoʻolilo i ka lawe ʻana i ka waiwai pio.
ʻOiaʻiʻo, he kumu hoʻohālike maikaʻi loa ma East Africa ʻo Rwanda, kahi ʻo Nyungwe Forest he paka aupuni a mālama ʻia a hoʻomalu ʻia, a kahi e hōʻike ʻia ai ka mākaʻikaʻi o Gishwati i loko o kekahi mau pule i loko o kahi nūhou nūhou, e hoʻomaikaʻi ana i ka poʻe ma ʻO ka "'āina o hoʻokahi kaukani puʻu" nona ka ʻike maka e pale i ko lākou mau ululāʻau ma ke ʻano he kumu wai, nā mea kanu lāʻau lapaʻau, a mālama i nā hoʻokuʻu kalapona a hoʻohana mau ia mau mea no nā hana ecotourism ʻōmaʻomaʻo.
Akā i kēia lā ʻo Mabira hou ka mea i hopu i koʻu manaʻo, ʻoiai e puka mau ana nā lono no ka hoʻomau ʻana i ka lāʻau lāʻau lāʻau i loko o ka ululāʻau, i kēia manawa ke ulu nei ka pilikia i manaʻo ʻia ʻoi aku ka ʻoi aku o ka ʻoi aku o ka manaʻo ʻole e hoʻololi i ka hapaha o ka ululāʻau i kanu kō. Ua hoʻomaka ka ululāʻau e hoʻomohala i kāna mau mākaʻikaʻi, me ka mālie akā ʻoiaʻiʻo, a ua lilo ka RainForest Lodge ma Mabira i wahi kikoʻī o ka mākaʻikaʻi ululāʻau, kahi e hiki ai ke hoʻonohonoho maʻalahi i nā huakaʻi holo kaʻa a me nā huakaʻi. Ma ke alo o ka huli ʻana a hiki i ka hale hoʻokipa, he mau haneli mau mika ma lalo o ke ala, ke kikowaena ecotourism o ka nahele, i hoʻokumu ʻia e ka National Forest Authority, kahi e hoʻomaka ai kekahi o nā hikes a kahi e hoʻolimalima ai nā kaʻa kaʻa mauna, no ka poʻe i hele mai me ka ʻole. a laila komo koke i loko o ke ʻano no ka holo ʻana ma waena o ka nahele ma lalo o nā kumulāʻau kahiko.
ʻO Robert, ke Kakauolelo o ka Mabira Forest Integrated Communities OrganiZation, aka MAFICO, i ʻōlelo ʻia ma ka nūhou kūloko e like me ka ʻōlelo ʻana: "He ʻāpana ia o ka hoʻoilina moʻomeheu waiwai o Mabira" ma mua o ka hoʻohui ʻana ʻoiai ua paʻa ka mōʻaukala o Mabira i loko. nā mea pohihihi, ua haʻi ʻia nā moʻolelo kaʻao i nā hanauna. I nā makahiki 5 i hala iho nei, e like me kā Robert, ua hoʻokomo ka Polokalamu Hoʻohiwahiwa Liʻiliʻi ma lalo o ka United Nations Development Program i ka US$70,000 e kōkua i ka hoʻohana ʻana i ka hiki ke mākaʻikaʻi ma Griffin Falls a hoʻoikaika pū i ka hoʻomohala kaiāulu.
"Nui loa ka mana mākaʻikaʻi ma Mabira," wahi a Robert e ʻōlelo ana he nui nā huahana huakaʻi e kali nei e hoʻohana ʻia.
ʻElua wale nō makahiki i hala aku nei ua ʻike ʻia kahi ʻano primates hou a ua hōʻoia ʻia e ka poʻe akamai a me ka papa inoa o nā manu, nā peʻapeʻa, a me nā ʻano mea momona ʻē aʻe, o nā kumulāʻau, nā lāʻau lapaʻau, nā kumu lāʻau, a me nā orchids he nui loa, e hōʻoiaʻiʻo ana ʻo ka ulu lāʻau. kokoke loa i ke kapikala o Kampala. ʻO ka hopena, ʻo kahi kokoke i 29,000 mau ʻeka o ka ululāʻau e lilo i māmā ʻōmaʻomaʻo o Kampala, i nānā pinepine ʻia, hōʻole pinepine ʻia, akā naʻe naʻe, e mālama ana i ke koena koʻikoʻi o nā kalapona i hoʻokuʻu ʻia e ke ʻano o ka nohona o kēia manawa a me nā hoʻokuʻu ʻana i nā ʻoihana a me nā kalapona i hopu ʻia i loko o nā kumulāʻau.
He mea koʻikoʻi ka hana i hoʻohui ʻia ma ke ʻano he hale kiaʻi wai, ʻoiai ʻo ka muliwai Nile a me ka muliwai Sezibwa e kahe ana mai ia mea, e pōmaikaʻi ana i nā pae wai ma Lake Victoria.
He nui ka nalowale o ka uhi o ka ululāʻau ma Uganda a ua piʻi aʻe i nā makahiki i hala iho nei, ʻo ka hapa nui o ka poʻe kālai'āina hewa ʻole e hoʻohiki nei i ka ʻāina i ko lākou poʻe koho no ka hoʻihoʻi ʻana i kā lākou mau balota, a ua alakaʻi kēia ma nā wahi ʻē aʻe o ka ʻāina i nā haneli he nui i ka wā i pau ai ka ʻāina. nā kauhale liʻiliʻi, i kūkulu ʻia e ka poʻe e komo hewa ana i ka Mt. Elgon Forest National Park a hōʻole ʻole e haʻalele me ia mau pōʻino. Mai ka Apana Kibaale a me nā wahi ʻē aʻe o ka ʻāina nā hōʻike like o ka noho ʻana i ka nahele. Eia hou, ua kapa ʻia nā hōʻike media hou i ka pilikia o ke kaiapuni i mea e pili ana i ka palekana aupuni a ʻo ka ʻatikala aʻe i kope ʻia ma lalo nei e ʻōlelo nei i kahi e hele ai ʻo Uganda:
He mea palekana ke kaiapuni
ʻOiai ke kamaʻilio nei ka ʻike hui ʻana o ka ʻāina no 2025, he "Poʻo Prosperous, Harmonious Lation, Beautiful Country," ʻaʻole liʻiliʻi e hana ʻia e hoʻopaʻa i ke kaiapuni. A ma muli o kēia, ke nalowale nei ʻo Uganda i ka uhi o ka ululāʻau ma ka helu o 2% i kēlā me kēia makahiki he 892,000 heka.
Wahi a FAO, ua hoʻomaikaʻi nā ʻāina e like me Rwanda kahi e hoʻonui ai ka uhi o ka ululāʻau i kā lākou mau kulekele, kānāwai, a hoʻopukapuka hou aku no ka poʻe ululāʻau e komo i ka heluna kūloko e mālama i ke ʻano a kanu i nā kumulāʻau.
Ua kuhikuhi ʻo Godber Tumushabe, ke poʻo o Advocates Coalition for Development and Environment, ʻo ka pono o ke kaiaola, ʻoi aku ka maikaʻi o ke kaiapuni e hoʻokele i ka hīnaʻi meaʻai o ke kalana a me nā ululāʻau, me nā ʻāina pulu e hānai ana i nā kino wai me ka wai e kau ʻia i ka pae like me ka mokuʻāina. palekana.
"ʻO ka poʻe ʻilihune me ka loaʻa ʻole o ka waiwai a me nā pōʻino kaiapuni ʻaʻole hiki ke hoʻokele ʻia," wahi a Tumushabe.
ʻAʻole naʻauao ka hoʻololi ʻana i ka hoʻohana ʻāina
ʻOiai ke noʻonoʻo ʻia nei ka hāʻawi ʻana o Mabira i ka Sugar Corporation of Uganda Limited (SCOUL) e hoʻoponopono i ka hemahema o ke kō ma ka ʻāina, ʻo kahi noiʻi e pili ana i ka loiloi waiwai o Mabira e hōʻike ana he kuhi hewa ia manaʻo.
Akā inā hoʻonui ʻo SCOUL i kāna huahana e hoʻohālikelike iā Kakira a me Kinyara a laila ʻaʻole e ala ka hoʻonui ʻia ʻana o ke kō i Mabira, e like me ka hōʻike hou.
ʻO ka hōʻike i kapa ʻia ʻo "Economic Valuation of 7,186 eka o Mabira Central Forest Reserve" i manaʻo ʻia no ka hoʻololi ʻana i ka hoʻohana ʻāina a i ʻole degazettement pololei, me ka ʻōlelo ʻana inā hoʻopuka ʻo SCOUL ma ka nui o ka hua o Kakira a laila e hōʻemi ke koi no ka ʻāina i 5,496 ʻeka.
Hiki i ke koi ʻāina o SCOUL ke hōʻemi hou aʻe i 4,988 ʻeka inā hoʻopuka ʻo SCOUL ma 120 metric tons no kēlā me kēia ʻeka e like me ka noiʻi ʻana e ka Africa Development Bank.
ʻO kahi hiʻohiʻona ʻē aʻe, hiki iā SCOUL ke hoʻomaikaʻi i kāna hoʻololi kō mai 8.4 a 10 e like me Kinyara. Inā hoʻokō ʻia kēia, hiki ke hoʻemi ʻia ka noi ʻāina mai 7,186 ʻeka a i 6,036 ʻeka.
Ma ka hoʻonui ʻana i ka hoʻonui ʻana o ka ʻāina e like me ka ʻōlelo a ka African Development Bank study me ka hoʻonui ʻia ʻana o ke kō, hiki ke hoʻemi ʻia ke koi ʻana o SCOUL no ka ʻāina ʻē aʻe e 5,038 mau ʻeka me ka waiho ʻana i kahi hemahema o 2,148 mau ʻeka wale nō. ʻO kēia, e like me ka hōʻike, hiki ke loaʻa ma kahi ʻē aʻe a waiho wale ʻia ʻo Mabira.
Ua hana ʻia ka hōʻike e kahi hui i alakaʻi ʻia e Dr. Yakobo Moyini (RIP) ma ke ʻano he mea noiʻi alakaʻi i ʻehā makahiki i hala. Ua kauoha ʻia ke aʻo ʻana e Nature Uganda, kahi hui aupuni ʻole a me ka hoa o BirdLife International.
ʻO nā mea noiʻi ʻē aʻe he loea biodiversity, he mea hoʻokele waiwai mahiʻai, he loea moʻokalaleo ulu lāʻau, he mea hoʻokele waiwai kūlohelohe, a he loiloi kulekele.
Ma waho aʻe o nā hopena o ka loiloi waiwai, nīnau ka hōʻike i ke kumu o ke aupuni, "ʻike ʻia e kau i kahi manaʻo nui aʻe ma luna o SCOUL, ka ʻoihana liʻiliʻi loa i ka ʻoihana kō."
ʻO kēia, ma waena o nā hōʻike media ʻē aʻe a me nā haʻawina ʻepekema mai ka poʻe akamai o ka ulu lāʻau a me nā mea noiʻi e hōʻike i ke kuleana koʻikoʻi o Mabira e pāʻani ai, akā naʻe, ma lalo o ka uhi o ka pōʻeleʻele akā e piʻi pinepine ana i ka lā mālamalama nā kaʻa e puka mai ana mai ka ululāʻau i hoʻopiha ʻia me nā mea hou. ʻoki lāʻau, hoʻonui i nā wahi i hoʻomaʻemaʻe ʻia i ʻike ʻole ʻia mai ke alanui nui ma o Mabira akā ʻike maopopo ʻia mai ka lewa.
ʻO ka International Forest Day ka manaʻo o kekahi mea, ma ʻaneʻi ma Uganda, ʻoiai mākou e ʻōlelo nei i ka inoa, "Ka Momi o ʻApelika," akā pono ka manaʻo politika a me ka iwi kuamoʻo ma kekahi ʻaoʻao a me ka hoʻokuʻu ʻana i nā hāʻawi nahele e hoʻouna i nā hōʻailona hewa a paipai i ka poʻe ʻaihue lāʻau. ʻo kekahi. He ʻoihana nui ka mākaʻikaʻi i kēia manawa ma Uganda a hilinaʻi nui ia i ke ʻano kūlohelohe, a me nā ululāʻau paʻa, nā manu, nā holoholona hihiu, a me nā mea kolo i loaʻa ma ka ʻāina.
Ke luku ʻia ke ʻano, e hāʻule ka mākaʻikaʻi ma kona ʻaoʻao, a i ka wā e hāʻule ai ka mākaʻikaʻi, e piʻi nō hoʻi ka ʻaila a me ke kinoea a ʻaʻole paha, ke ʻole mākou e hauʻoli mau loa i ka noho ʻana i kahi ʻāina neoneo kahi e hiki ʻole ai i ka meaʻai a me ka wai a me ka ea hou. ʻoi aku ka lōʻihi.
ʻO ka NFA, e like me nā kumu i ʻike maikaʻi ʻia e pili ana i ke kumuhana, hilahila e hoʻopaʻa i nā pū me ka mana, a ʻoiai ma waho o ka moʻolelo e hōʻike i ko lākou kūʻē ikaika i nā mea e hana nei i nā ululāʻau o Uganda, ʻaʻole hiki ke ʻaʻa e kū i ka mana koho. e kaha i ka laina ma ke one, a e olelo aku i ka poe kalaiaina e aa i ke kea a e alo i ka ikaika piha o ke kanawai. No laila, ʻike maikaʻi nā luna o ka NFA i nā mea e pili ana i ka hoʻopaʻa ʻana i ke kānāwai akā pono lākou e hehi ma luna o nā ʻōpū hua manu ma mua o ka hoʻoulu ʻana a alakaʻi i nā koa lio i nā kahua i nīnau ʻia, e lawe i ka poʻe i loaʻa i loko o ka hale paʻahao a hoʻopiʻi iā lākou i ka ʻaha hoʻokolokolo. i ka manawa like e hele ai no nā mea kālā a me nā kānaka waena, e like me ka hana ʻana me nā poachers o ka ʻelepani.
He mea nui anei ka noi ʻana e pale i ko mākou ʻano ʻano paʻa mau no nā hanauna e hiki mai ana a i ʻole mākou i kēia lā ke moraki nei i ka wā e hiki mai ana o nā keiki a kā mākou mau keiki me ka luku hiki ʻole ke hoʻihoʻi ʻia? E haʻi ana ka manawa - Manaʻo wau ua apo ʻoe i kahi lāʻau ma ka International Forest Day, a i ʻole e kanu i kekahi.
