Hoʻolahalaha ka hakakā lāhui e ka poʻe lehulehu ma Kina Komohana

URUMQI, Kina - Ua hakakā nā wahine Muslim e uē ana me nā mākaʻi haunaele, a me nā kāne Kina e hoʻohana ana i nā paipu kila, nā ʻoki ʻiʻo a me nā lāʻau i nā alanui i ka Pōʻalua i ka piʻi ʻana o ka haunaele lāhui ma Chi.

URUMQI, Kina - Ua hakakā nā wahine Muslim me nā mākaʻi haunaele, a me nā kāne Kina e hoʻohana ana i nā paipu kila, nā ʻoki ʻiʻo a me nā lāʻau i nā alanui i ka Pōʻalua i ka piʻi ʻana o ka haunaele lāhui ma ka ʻāina ʻo Xinjiang waiwai nui o Kina, e koi ana i nā luna e haʻi i kahi curfew.

ʻO ka hana ʻino hou ma ke kapikala ʻo Xinjiang he mau hola wale nō ma hope o ka haʻi ʻana o nā luna kiʻekiʻe o ke kūlanakauhale i ka poʻe nūhou e hoʻi hou ana nā alanui ma Urumqi ma hope o kahi haunaele i make ai 156 poʻe i ka Lāpule. Ua ʻōlelo pū nā luna i ʻoi aku ma mua o 1,000 mau mea i hoʻopiʻi ʻia mai ka wā o ka hoʻouka kaua ʻana e Muslim Uighurs e kūʻē iā Han Chinese, ka hapa nui o ka lāhui.

Ua hoʻi hou ka haunaele i ka wā i hoʻomaka ai nā haneli o nā kāne ʻōpio Han e ʻimi nei i ka hoʻopaʻi ʻana ma nā ala ala me nā pahi kīhini, nā lāʻau, nā ʻōpala a me nā pou lāʻau. Ua hoʻohana lākou i ka hapa nui o ke ahiahi e hele ana ma nā alanui, e uhaʻi ana i nā puka makani o nā hale ʻaina Muslim a me ka hoʻāʻo ʻana e pana aku i nā kaula mākaʻi e pale ana i nā kaiāulu liʻiliʻi. Ua lanakila nā mākaʻi hoʻohaunaele iā lākou me nā volley o ka waimaka a me ka hōʻike ikaika.

I kekahi manawa, alualu ka lehulehu i kahi keikikāne me he mea lā he Uighur. Piʻi ka ʻōpio, ʻoiai he 12 paha ia, a ua hoʻāʻo ka lehulehu e hahau i kona mau wāwae me kā lākou mau lāʻau i ka uē ʻana o ke keiki weliweli. Ua ʻae ʻia ʻo ia e haʻalele me ka pōʻino ʻole i ka holo ʻana o ka poʻe hoʻohaunaele e nānā i kahi pahuhopu ʻē aʻe.

Ma hope o ka emi ʻana o ka lehulehu, ua hoʻolaha ʻia kahi curfew mai ka hola 9 pm a hiki i ka hola 8:

ʻO nā hiʻohiʻona maikaʻi ma mua o ka lā i hōʻike ʻia i ka mamao o ka Communist Party mai kahi o kāna mau pahuhopu kiʻekiʻe: hana i kahi "hui hui." He mea hilahila hoʻi ka haunaele no ke alakaʻi ʻana o Kina, ke mākaukau nei e hoʻolauleʻa i ka makahiki 60 o ka noho aliʻi Komunista a makemake e hōʻike ua hana ia i ʻāina paʻa.

He mea paʻakikī ke hoʻokō ʻia ʻo Harmony ma Xinjiang, he ʻāina ʻuʻuku ʻekolu manawa ka nui o Texas me nā wao nahele, nā mauna a me ka ʻōlelo hoʻohiki no ka mālama ʻana i ka aila a me ke kinoea maoli. ʻO Xinjiang hoʻi ka ʻāina hānau no 9 miliona Uighurs (pronounced WEE-gers), he hui ʻōlelo Turkic.

Manaʻo ka poʻe Uighur he nui ka poʻe Han Chinese, ka poʻe e kahe ana i ka ʻāina i nā makahiki i hala iho nei, e hoʻāʻo nei e hoʻomake iā lākou. Hoʻopiʻi pinepine lākou i ka Han no ka hoʻomāinoino a me ka hana ʻana i nā hoʻolaha e kāohi i kā lākou hoʻomana a me kā lākou moʻomeheu.

Ua ʻōlelo ka poʻe Han Chinese ua hoʻi hope ka poʻe Uighurs a mahalo ʻole no ka hoʻomohala ʻana i ka hoʻokele waiwai a me ka hana hou a ka Han i lawe mai ai i Xinjiang. Ke hoʻopiʻi nei lākou i ka hoʻomana ʻana o ka Uighurs - kahi ʻano maʻamau o Sunni Islam - mālama iā lākou mai ka hui ʻana i loko o ka hui Kina, ʻo ia ka komunista a me ka nui o ka honua.

“Ua maikaʻi mākou iā lākou. Mālama maikaʻi mākou iā lākou, "wahi a Liu Qiang, he kanaka pāʻoihana Han Kina waena i hui pū me ka poʻe mākaʻikaʻi. "Akā naʻaupō nā Uighurs. Manaʻo lākou ua ʻoi aku kā mākou kālā ma mua o kā lākou no ka mea ʻaʻole kūpono mākou iā lākou.

Ua kapa ʻia ʻo UN High Commissioner for Human Rights Navi Pillay i ka hana ʻino he "pōʻino nui."

"Ke noi aku nei au i nā alakaʻi civic Uighur a me Han, a me nā luna Kina ma nā pae āpau, e hoʻoikaika i ka pale nui i ʻole e hoʻoulu hou i ka hana ʻino a me ka make ʻana o ke ola," wahi āna.

Ma nā hana ʻino ʻē aʻe i ka Pōʻalua, ua ʻōlelo nā mea hōʻike i nā hui o kahi 10 mau kānaka Uighur me nā pōhaku lepo a me nā pahi i hoʻouka aku i ka poʻe hele a me nā mea hale kūʻai ma waho o ke kahua kaʻaahi hema o ke kūlanakauhale, a holo aku nā mākaʻi iā lākou, wahi a nā mea hōʻike.

"I ka manawa e ʻike ai ka poʻe hoʻohaunaele i kekahi ma ke alanui, nīnau lākou 'He Uighur ʻoe?' Inā noho mālie lākou a ʻaʻole hiki ke pane i ka ʻōlelo Uighur, e hahau ʻia lākou a pepehi ʻia paha, "wahi a kahi limahana hale ʻaina kokoke i ke kahua, nāna i hāʻawi wale i kona inoa ʻo Ma.

ʻAʻole i maopopo koke inā ua make kekahi i kēlā mau hoʻouka kaua i hōʻike ʻia.

Ke hoʻāʻo nei nā luna e hoʻomalu i ka haunaele ma ke kāohi ʻana i ka Pūnaewele a me ka hoʻopaʻa ʻana i ke komo ʻana i nā lawelawe leka uila ma nā kelepona. I ka manawa like, ua ʻae nā mākaʻi i nā mea hoʻolaha haole e uhi i nā ʻāʻī.

Ma ka Poalua, ua hoʻonohonoho nā luna i kahi mākaʻikaʻi no ka poʻe nūpepa o nā pūnaewele i hoʻouka ʻia e ka poʻe hoʻohaunaele Uighur i ka Lāpule. Akā ua hoʻihoʻi maikaʻi ʻia ka hanana pili aupuni i ka wā o ka huakaʻi mua - kahi hale kūʻai kaʻa ma ka hema ʻo Urumqi kahi i puhi ʻia ai kekahi mau kaʻa e ka poʻe haunaele.

Ma hope o ka ninaninau ʻana i nā poʻe ma ka ʻoihana, ua hele ka poʻe nūpepa i ke ala i kahi mākeke ʻo Uighur, kahi i hoʻomaka ai nā wahine huhū i nā poʻo kuʻuna, ʻulaʻula nani.

Wahi a kekahi wahine nāna i hāʻawi i kona inoa ʻo Aynir, ua hōʻea nā mākaʻi i ke ahiahi Pōʻakahi a hopu ʻia ma kahi o 300 mau kāne. Ke ʻimi nei nā mana i nā kāne me nā ʻeha hou a i ʻole nā ​​​​hōʻailona ʻē aʻe i komo lākou i ka haunaele.

"Ua paʻa kaʻu kāne i ka pū. Ua hahau lakou i kanaka. Ua wehe kapa lākou i nā kānaka. Ua makaʻu kaʻu kāne no laila ua laka ʻo ia i ka puka, akā ua wāwahi ka mākaʻi i ka puka a lawe aku iā ia, "wahi a Aynir. "ʻAʻohe ona pili i nā haunaele."

Ua piʻi aʻe ka lehulehu o nā wāhine a hiki i ka 200 a hoʻomaka lākou e hele ma ke alanui me ke oli, "Kuokoa!" a "E hoʻokuʻu i kā mākou mau keiki!" Hoʻopili koke ʻia lākou e nā haneli he nui o nā mākaʻi ma nā ʻaoʻao ʻelua o ke alanui, me nā kaʻa me nā pū wai. Ua uwa kekahi mau wahine i ka pūʻali koa a hoʻopāpā i nā kāne, i paʻa i nā pū pū, nā pū puhi waimaka, nā pale a me nā lāʻau. Ua hoʻopuehu ka lehulehu ma hope o ke kū ʻana he 90 mau minuke.

Ua ʻōlelo ka poʻe Uighurs ua hoʻāla ʻia ka haunaele o kēia pule e ka make ʻana o Iune 25 o nā limahana ʻoihana Uighur i pepehi ʻia i kahi hakakā ma ke kūlanakauhale hema o Shaoguan. Ua ʻōlelo ka nūhou aupuni i make ʻelua mau limahana, akā nui ka poʻe Uighurs i manaʻoʻiʻo ua ʻoi aku ka nui o ka pepehi ʻia a ʻōlelo ʻo ia he kumu hoʻohālike o ka liʻiliʻi o ke aupuni iā ​​​​lākou.

I nā lā ma hope mai, ua pahola ʻia nā kiʻi kiʻi ma ka Pūnaewele e hōʻike ana ma ka liʻiliʻi he hapalua mau kino o Uighurs, me ka Han Chinese e kū ana ma luna o lākou, hāpai ʻia nā lima i ka lanakila. Hoʻopau ʻia mai kekahi mau pūnaewele, ua paʻi ʻia a hoʻopuka hou ʻia nā kiʻi, ʻo kekahi ma nā kikowaena o nā ʻāina ʻē ma waho o ka hiki ʻana o nā censors.

Ma kahi hōʻailona e hoʻāʻo ana ke aupuni e hoʻoponopono i nā ʻōhumu kaiāulu, ua ʻōlelo ka luna o ka Xinhua News Agency i ka Pōʻalua ua hopu ʻia ka poʻe 13 i ka hakakā o ka hale hana, me ʻekolu mai Xinjiang. Ua hopu ʻia ʻelua mau mea ʻē aʻe no ka hoʻolaha ʻana i nā lono ma ka Pūnaewele ua hoʻopaʻa ʻia nā limahana o Xinjiang i ʻelua mau limahana wahine, wahi a ka hōʻike, e haʻi ana i kahi mākaʻi kūloko.

Ua hōʻole nui nā luna Kina i nā ʻōlelo e pili ana ka haunaele ʻo Urumqi ma muli o ka huhū lōʻihi i waena o nā Uighurs. Ua ʻōlelo lākou ua hoʻāla ʻia ka lehulehu e ka US-exiled Uighur activist Rebiya Kadeer a me kāna poʻe hahai ma waho, nāna i hoʻohana i ka Pūnaewele e hoʻolaha i nā lono.

"ʻO ka hoʻohana ʻana i ka hana ʻino, ka ʻōlelo ʻana, a me ka hoʻohuli ʻana i nā ʻoiaʻiʻo ka mea a ka poʻe makaʻu e hana ai no ka mea makaʻu lākou e ʻike i ka paʻa ʻana o ka nohona a me ka lokahi lāhui ma Xinjiang," i ʻōlelo ʻia e ka ʻōlelo a ke Kuhina ʻē aʻe ʻo Qin Gang ma Beijing i ka wā o ka hoʻouka waha ʻana iā Kadeer, ka mea i hōʻole i ka hoʻopiʻi. .

ʻO Li Zhi, ka luna kiʻekiʻe kiʻekiʻe o ka Communist Party o Urumqi, ua ʻōlelo ʻino pū ʻo ia iā Kadeer i kāna kamaʻilio ʻana i ka poʻe huhū Han. Ke kū nei ʻo Li ma luna o kahi kaʻa mākaʻi i kāhiko ʻia, ua puhi ʻo Li i kāna lima me ka hoʻōho ʻana ma o ka megaphone, "E pepehi iā Rebiya!"

He aha e lawe ʻia mai kēia ʻatikala:

  • The new violence in Xinjiang’s capital erupted only a few hours after the city’s top officials told reporters the streets in Urumqi were returning to normal following a riot that killed 156 people Sunday.
  • The unrest was also an embarrassment for the Chinese leadership, which is getting ready to celebrate the 60th anniversary of Communist rule and wants to show it has created a stable country.
  • The Han Chinese allege the Uighurs are backward and ungrateful for all the economic development and modernization the Han have brought to Xinjiang.

<

No ka mea kākau

Linda Hohnholz

Lunahooponopono no eTurboNews ma ka eTN HQ.

Kaʻana like i...